Docentprofessionalisering

Ben jij docent Nederlands of leraar Nederlands in opleiding? In 7 interactieve sessies volgen we de ontwikkelingen in de vakdidactiek en het vakdidactisch onderzoek in de breedte van het schoolvak Nederlands (taal, literatuur en communicatie).

Wat we behandelen
De bijeenkomstreeks bestaat uit 7 interactieve bijeenkomsten waarin de ontwikkelingen in de vakdidactiek en het vakdidactisch onderzoek in de breedte van het schoolvak Nederlands (taal, literatuur en communicatie) aan bod komen. Inhoudelijk deskundige docenten/onderzoekers presenteren nieuwe inzichten op hun terrein, inhoud die vaak  nog dusdanig nieuw is dat er nog maar weinig vakliteratuur over beschikbaar is.

Deelnemers nemen op een (inter)actieve manier kennis van nieuwe vakdidactische inzichten en leren hoe die praktisch in de lespraktijk kunnen verwerken.  . In de bijeenkomsten wisselen deelnemers ervaringen uit en bedenken of ervaren ze werkvormen met collega’s. Dit levert concrete handvatten op die de deelnemers direct in hun eigen lespraktijk kunnen toepassen. De reeks heeft ook een netwerkfunctie door het contact en de uitwisseling met collega’s van andere scholen.

Bekijk deze nascholing

Hoe kunnen leerlingen hun academische vaardigheden ontwikkelen? In deze workshop behandelen we de eerder ontwikkelde leerlijn Academische Vaardigheden en geven we je concrete handvatten over het toepassen van de leerlijn op verschillende leerling niveaus. In de workshop worden heldere voorbeelden gebruikt die je direct kunt toepassen in je lespraktijk.

Wat we behandelen
Leerlingen van havo en vwo kunnen zich door een vroege kennismaking met academische vaardigheden voorbereiden op het onderwijs aan hbo of universiteit. Tilburg University heeft samen met leraren uit het voortgezet onderwijs een Leerlijn Academische Vaardigheden voor het vo ontwikkeld. Aan de basis daarvan ligt een inventariserend onderzoek onder vo- en ho-instellingen. Welke vaardigheden worden getraind in het voorbereidend onderwijs en wat zijn de wensen en mogelijkheden op dit gebied? Welke problemen ziet het ho bij eerstejaars studenten op dit terrein en wat verwacht men hierbij van de vooropleiders? 

Op basis van dit onderzoek is een leerlijn uitgewerkt met daarin zes academische vaardigheden: zelfregulering, sociale vaardigheden/samenwerken, onderzoeksvaardigheden, communiceren, kritische houding en creatieve/ondernemende vaardigheden. De leerlijn bestaat uit niveaubeschrijvingen van de vaardigheden en daarnaast concrete lesdocumenten en leeractiviteiten die door scholen gratis kunnen worden gebruikt. Tijdens de workshop wordt ingegaan op het praktische gebruik van de leerlijn. Hoe implementeer je deze in bepaalde vakken, hoe kun je die op verschillende niveaus toepassen, welke didactische aanwijzingen zijn nuttig? In de workshop worden heldere voorbeelden gebruikt die je direct kunt toepassen in je lespraktijk. 

  Bekijk deze nascholing

Het opzetten van een goed profielwerkstuktraject kan voor scholen en begeleiders een uitdaging zijn. Wij helpen jou goed voorbereid aan dit traject te beginnen door je mee te nemen in (het opzetten van) de verschillende fases van het profielwerkstuk. Deze leerlijn is bedoeld voor docenten die profielwerkstukken begeleiden en coördinatoren voor het profielwerkstuk. 

Wat we behandelen:
De leerlijn bestaat uit drie bijeenkomsten, waarbij we achtereenvolgens ingaan op de oriënterende, de uitvoerende en de afrondende fase van het profielwerkstuk. Vragen die aan bod komen bij de oriënterende fase zijn: hoe komen leerlingen op onderzoekbare onderwerpen, waar en hoe vinden ze betrouwbare informatie en wat is een goede onderzoeksvraag?

Vervolgens gaat het in de uitvoerende fase om vragen als: hoe kiezen leerlingen adequate onderzoeksmethoden, hoe maken ze een design, wat komt er kijken bij het maken van een instrument zoals een vragenlijst, wat bij de opzet van een experiment, hoe gaan ze om met de gegevens die ze verzamelen? 

Tenslotte gaat het bij de afrondende fase om het schrijven van een onderzoeksverslag in een academische stijl, met de juiste manier van bronverwijzing waarbij de resultaten adequaat gepresenteerd worden. Ook wordt ingegaan op de beoordeling van het profielwerkstuk, hoe je dit binnen jouw school met verschillende begeleiders kunt vormgeven. 
 
Bekijk deze nascholing

Hoe kan je als docent burgerschapsonderwijs toepassen in de praktijk? Tegen welke uitdagingen lopen jij en jouw (vak)collega’s aan? Tijdens drie bijeenkomsten onderzoeken we samen met jou de mogelijkheden voor het inrichten van burgerschapsonderwijs op jouw school. Aan het einde van de nascholing ben jij op de hoogte van de opties die je hebt binnen het beleid van de overheid en heb je concreet een aantal formats voor projecten uitgewerkt.

Wat we behandelen
Tijdens drie bijeenkomsten onderzoeken we de mogelijkheden om binnen onze vaklessen in het VO bij te dragen aan het burgerschapsonderwijs zoals de Nederlandse overheid dat sinds 2021 nadrukkelijk op de kaart heeft gezet met het aannemen van de nieuwe wet burgerschapsonderwijs voor basisscholen en middelbare scholen. 

We vertrekken vanuit de onderwijspraktijk in de klas met de presentatie van een aantal (generieke) contextrijke projecten waarmee burgerschapsonderwijs in vaklessen kan worden gerealiseerd. Vervolgens gaan we in gesprek over jullie opvattingen ten aanzien van de haalbaarheid en wenselijkheid van burgerschapsonderwijs in het VO en hoe een en ander op onze eigen scholen geregeld is. Ten slotte, koppelen we in meer detail een aantal toonaangevende documenten waarin het beoogde Nederlandse burgerschapsonderwijs wordt beschreven aan de besproken en desgewenst door jullie zelf ingebrachte projecten of lessen. 

Na de bijeenkomsten ga je naar huis met uitgewerkte generieke formats voor projecten burgerschap in je vaklessen, ben je op de hoogte van de stand van zaken wat betreft het beleid van de Nederlandse overheid op het gebied van burgerschapsonderwijs en heb je een overzicht van toonaangevende documenten die op dit moment het kader beschrijven voor burgerschapsonderwijs in het VO.

Bekijk deze nascholing

Kan het onderwijs gelijke kansen bieden aan alle leerlingen? Welke effecten heeft dat op het schoolsucces en hoe ga je daar als docent mee om? Tijdens deze nascholing besteden we aandacht aan de rol van (voor-)oordelen en verwachtingen en bespreken we talige diversiteit vanuit de perspectieven van leerlingen. 

Wat we behandelen
In de drie bijeenkomsten van deze cursus gaan we in op de rol van meertaligheid bij het opgroeien en het vormen van identiteit. We brengen (talige) diversiteit in het onderwijs in verband met schoolsucces en gaan in op de vraag of het onderwijs gelijke kansen kan bieden aan alle leerlingen. Door middel van praktijkopdrachten onderzoeken we hoe talige diversiteit een rol speelt op jouw school en in jouw klassen. Dat kan te maken hebben met het gebruik van een andere taal dan Nederlands op school of in de klas, met dialect en/of straattaal. 

We bekijken talige diversiteit vanuit de perspectieven van leerlingen, docenten en schoolleiding en besteden aandacht aan de rol van (voor-)oordelen en verwachtingen. Ook bespreken we praktische handvatten voor het omgaan met talige diversiteit in de klas, om die mee te kunnen nemen naar jouw lespraktijk.  

Bekijk deze nascholing

Cryptomunten: een populair onderwerp bij veel jongeren. Sommigen zien het als een gemakkelijke manier om snel rijk te worden. Maar wat zijn cryptomunten? Wat zijn de voor- en nadelen ervan? Na de bijeenkomst kan je een groot aantal vragen beantwoorden die leerlingen kunnen stellen. 

Wat we behandelen
We besteden in deze nascholing aandacht aan hoe een (gedeelte van een) les over cryptomunten in de bovenbouw van het havo en vwo er uit kan zien. Na afloop heb je antwoord gekregen op al je vragen en voorzien we je van mogelijk lesmateriaal voor leerlingen. 
Bekijk deze nascholing

Welke kansen en uitdagingen liggen er voor het onderwijs met de komst ChatGPT? Nu en in de toekomst. Misschien heb je al een manier gevonden om het succesvol in te zetten in de lespraktijk of loop je juist vast op de gevaren. ChatGPT verandert het onderwijs en daarmee ook jouw rol als docent. Hoe ga jij daar mee om? Wat kunnen jij en jouw vakcollega’s daarin van elkaar leren?

Wat we behandelen
Het zal ook jullie niet zijn ontgaan: ChatGPT is de wereld van het onderwijs flink aan het opschudden en roept allerlei lastige, maar ook interessante vragen op over ons werk als docenten en het leren van onze leerlingen. In deze bijeenkomst op de campus van Tilburg University gaan we met jullie in gesprek over wat ChatGPT is, wat het kan (en wat niet) en welke kansen, uitdagingen en ethische vragen deze applicatie met zich meebrengt voor de onderwijspraktijk. We gaan daarbij in op mogelijke gevolgen op de korte termijn, maar zullen ook al wat verder in de toekomst kijken aan de hand van de vraag welke waarden in jouw onderwijspraktijk een centrale rol spelen. Daarnaast zijn we ook erg benieuwd naar jullie ervaringen met ChatGPT als docenten in het VO. 

Na deelname aan de workshop weet je wat ChatGPT kan en is, heb je een aantal ideeën voor hoe je ChatGPT kan inzetten in je lessen en kun je op een genuanceerde manier analyseren in hoeverre ChatGPT een gevaar of juist een kans is in jouw onderwijspraktijk. 
 Bekijk deze nascholing

Professionele Leergemeenschap Academische Vaardigheden

Academische vaardigheden spelen een belangrijke rol bij de overgang van het voortgezet naar het hoger onderwijs. Het gaat hierbij om vaardigheden zoals:

• Onderzoeksmatig werken
• Effectief communiceren
• Studievaardigheden
• Creatieve vaardigheden
• Samenwerken
• Kritische houding  

Wanneer studenten deze vaardigheden maar matig beheersen, kan dit leiden tot studie-uitval of vertraging. Daar kunnen we samen iets aan doen.

Als je op jouw school meer aandacht wilt besteden aan academische vaardigheden, biedt deze professionele leergemeenschap (PLG) daar de mogelijkheden voor. In een PLG met collega’s van verschillende scholen ga je met deze vaardigheden aan de slag onder begeleiding van een onderzoeker van Tilburg University.

In de PLG nemen we de Leerlijn Academische Vaardigheden, die door Tilburg University en het Odulphuslyceum ontwikkeld is, als uitgangspunt (zie: leerlijn academische-vaardigheden ).

Als deelnemer aan de PLG ga je aan de slag met het ontwikkelen van een programma en/of activiteiten op het gebied van academische vaardigheden, afgestemd op de context en de behoeften van jouw school. De opbrengst kan bijvoorbeeld zijn: een schoolspecifieke leerlijn Academische Vaardigheden, een toepassing binnen een leerlijn onderzoek met het profielwerkstuk als afsluiting of als een aanbod academische vaardigheden dat geïntegreerd is in vaklessen. 

De PLG start met een oriëntatie op het thema academische vaardigheden. Vervolgens verloopt het onderzoek via drie fasen: opzetten van een ontwerp, volgen van het proces van invoering en evalueren van de opbrengsten. De PLG kan gevolgd worden in een traject van een heel of een half schooljaar. De tijdsbesteding voor deelnemers is ongeveer 80 uur. Er zijn zes groepsbijeenkomsten; tussentijds worden in de eigen school onderzoeks- en ontwikkelactiviteiten uitgevoerd. 

Door (praktijk)onderzoek te doen kun je verder groeien in je vak en de kwaliteit van het onderwijs verhogen. Wij kunnen je daarbij helpen. Je gaat individueel of in duo’s onderzoek doen naar een onderwerp in jouw praktijk waar jij vragen bij of zou willen verbeteren. Het uitvoeren van het onderzoek helpt je om een onderbouwde oplossing voor het probleem te vinden. Daarnaast doe je nieuwe kennis op, ontwikkel je jouw onderzoeksvaardigheden en krijg je meer inzicht in jouw onderwijspraktijk. Ook kunnen binnen het onderzoek concrete producten ontwikkeld worden, zoals een lessenserie of nieuwe vormen van toetsing.

We begeleiden het onderzoek op drie verschillende manieren:

1. In de vorm van scholing in vaardigheden die nodig zijn voor dit type onderzoek
2. Directe begeleiding bij het onderzoek dat uitgevoerd wordt
3. Intervisie met collega-onderzoekers in groepsbijeenkomsten

Door de begeleiding en intervisie leer je op een gestructureerde manier van jouw eigen werkervaringen, door met anderen op deze ervaringen te reflecteren en relaties met de theorie te leggen. Hierdoor ontdek je nieuwe handelingsmogelijkheden die je in jouw schoolsituatie kunt toepassen.  Gedurende het hele proces ligt de focus op het ontwikkelen van een onderzoekende houding en het uitbouwen van onderzoekende vaardigheden.

Benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw docent- of praktijkonderzoek? Neem dan contact op door een mail te sturen aan ticels@tilburguniversity.edu.

Voor meer informatie en voorbeelden kun je ook kijken op Docentonderzoek Brabant.

Wij bieden begeleiding aan groepen van drie tot acht docenten die gezamenlijk een praktijkonderzoek uitvoeren. Dit kunnen bijvoorbeeld je directe collega’s zijn of vakgenoten van verschillende scholen. Samen ga je onderzoek doen en lever je een gezamenlijk eindproduct op. In het teamonderzoek staat een gemeenschappelijk thema of vraagstuk centraal dat geworteld is in de onderwijspraktijk van de groep. Het doel van het teamonderzoek is om de eigen praktijk te verbeteren en te vernieuwen, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van lessenseries of een themaprogramma. Daarnaast draagt teamonderzoek bij aan het professionaliseren van de teamleden op het gebied van onderzoek en wordt samenwerking gestimuleerd om uiteindelijk een onderzoekende schoolcultuur te bevorderen.

Een van onze ervaren onderwijsonderzoekers begeleidt het proces om de samenwerking in alle fasen te optimaliseren. Het team maakt zelf afspraken over de manier waarop er samengewerkt wordt. Het team bepaalt ook gezamenlijk welke doelen je door het uitvoeren van onderzoek wil behalen.

Benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw teamonderzoek? Neem dan contact op met ticels@tilburguniversity.edu