Meer ondersteuning nodig voor taaltraining arbeidsmigranten

Groepen arbeidsmigranten die minder worden geconfronteerd met het Nederlands in verschillende omstandigheden, presteren het slechtst in de Nederlandse taal. Dat zijn degenen die onzelfstandig wonen, uitzendkrachten en arbeidsmigranten die relatief kort in Nederland verblijven.

Gevolgen voor de gezondheid

Meer dan de helft van arbeidsmigranten schat de eigen Nederlandse taalvaardigheid laag in: 55% kent de taal helemaal niet of nauwelijks. Dit is vaker het geval bij migranten in laaggekwalificeerd werk, die als uitzendkracht werken en of die in hun huisvestingssituatie geïsoleerd zijn van de lokale gemeenschap. Uit het onderzoek blijkt de slechte taalvaardigheid het voor deze groep niet alleen moeilijk te maken hun weg te vinden in Nederland, maar ook negatieve gevolgen te hebben voor hun gezondheid. Rond 4 op de 10 arbeidsmigranten werkzaam in laaggekwalificeerd werk stellen het zoeken van medische hulp uit vanwege de taalbarrière. Dit is zeer zorgwekkend, aangezien een aanzienlijk deel van deze groep zwaar lichamelijk werk verricht, leidend tot verhoogd risico op gezondheidsproblemen.

Taal als middel bij integratie 

De bereidheid Nederlands te leren is hoog onder arbeidsmigranten: 83% wil de eigen taalvaardigheden verhogen. Er zijn echter aanzienlijke verschillen in de motivatie van arbeidsmigranten, afhankelijk van hun arbeidsmarktpositie in Nederland. Kennismigranten, die een relatief stabiele werksituatie kennen, hechten meer waarde aan taal als een middel tot integratie (voor sociale contacten en beter begrip van de Nederlandse cultuur, politiek en geschiedenis). Migranten in laaggekwalificeerd werk (en vooral uitzendkrachten) zijn daarentegen gemotiveerd om Nederlands te leren teneinde hun positie op de arbeidsmarkt te verbeteren (bv. een nieuwe/betere baan te vinden). Hierbij speelt het gegeven dat een aanzienlijk deel van de arbeidsmigranten in laaggekwalificeerde arbeid onder hun kwalificatieniveau werkt mogelijk een rol.

Grootste obstakels

Belangrijkste demotiverende factoren voor kennismigranten om Nederlands te leren zijn de makkelijke communicatie in het Engels en het gebrek aan tijd. Van migranten in laaggekwalificeerde banen vindt een groot deel dat de aangeboden cursussen te duur zijn, ze kunnen geen passende cursus vinden of hebben weinig tijd vanwege andere verplichtingen. Anderzijds blijkt uit de enquête dat de meeste migranten niet weten of lokale organisaties of gemeenten (gesubsidieerde) taalcursussen in de woonomgeving aanbieden, een betaalbaar alternatief voor dure privétaalscholen. 

Werkgevers zouden een grotere rol kunnen spelen bij het verbeteren van de taalvaardigheid van migranten. Momenteel krijgen migranten in vaste dienst vaker de mogelijkheid door de werkgever georganiseerde cursussen te volgen (34%) dan uitzendkrachten (18%). Dit komt waarschijnlijk door de aard van het laaggeschoolde werk, waarbij kennis van het Nederlands niet vereist is en weinig mogelijkheden bestaan voor ontwikkeling en doorgroei. Dit is een gemiste kans vooral voor migranten die onder hun kwalificatieniveau werken, het potentieel van deze groep wordt hierdoor niet volledig benut.

Over het onderzoek 

Deze peiling werd uitgevoerd door I&O Research tussen april en juni 2023 in opdracht van Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten. De resultaten zijn gepubliceerd in het rapport ‘De Nederlandse taalvaardigheid onder arbeidsmigranten’.

Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten heeft onderzoeksbureau I&O Research eind 2020 opdracht gegeven een onderzoekspanel op te richten dat volledig bestaat uit arbeidsmigranten. Onder de leden van dit onderzoekspanel en via aanvullende wervingscampagne wordt periodiek onderzoek gedaan, waarbij arbeidsmigranten en kennismigranten zich uitspreken over hun ervaringen in Nederland en hun meningen over diverse onderwerpen.

Over Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten

Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten is in 2020 opgericht en heeft de ambitie uit te groeien tot dé kennisautoriteit rondom arbeidsmigratie. Dit doet het Kenniscentrum door middel van kennisontwikkeling, kennisbundeling en kennisdeling. Daarbij richt zij zich zowel op kennismigranten als arbeidsmigranten van binnen en buiten Europa. De stichting heeft een bestuur dat wordt gevormd door experts uit het veld die werkzaam zijn (geweest) bij sociale partners, ngo’s, adviesorganen en universiteiten. Daarnaast heeft de stichting een wetenschappelijke raad die systematisch kennishiaten rondom arbeidsmigranten in beeld brengt en het bestuur adviseert.

Meer informatie

• Voor inhoudelijke vragen over het onderzoek kunt u contact opnemen met Anna Sobczyk-Turek, mailto:A.K.Sobczyk@tilburguniversity.edu
• Voor vragen over Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten kunt u contact opnemen met Bart Verlegh, directeur van Het Kenniscentrum Arbeidsmigranten info@hetkenniscentrumarbeidsmigranten.nl.