Congres De leerling van nu: anders of hetzelfde?
Datum:
Tijd:
10:00
Locatie:
Dante gebouw Tilburg University
Als professional inspelen op de leerlingen van nu: zijn ze anders of hetzelfde?
De leerling van nu: is die heel anders dan de leerling van twintig jaar geleden, of valt dat eigenlijk wel mee? Hoe je die vraag beantwoordt, heeft een enorme invloed op de inrichting van het onderwijs en de professionele ontwikkeling van de leraar.
Het Tilburg Center of the Learning Sciences (TiCeLS) organiseert daarom een professionaliseringscongres op woensdag 16 maart, waarbij precies die vraag centraal staat. Na de inloop en een woord van welkom door OMO-voorzitter Yvonne Kops en rector magnificus Wim van de Donk neemt Eric van ’t Zelfde ons tijdens de keynote mee in zijn visie op de leerling van nu. Na de keynote volgt er een paneldiscussie onder leiding van Jan Verweij. Andere mensen die zullen deelnemen aan de paneldiscussie zijn onder anderen Edith Hooge van de Universiteit van Tilburg, Casper Hulshof van Universiteit Utrecht, Marieke van den Hurk van De Nieuwste School, Huibert de Jonge van 't R@velijn en Bart van Drunen van 2College.
Eric van 't Zelfde
Na de lunch bieden we twee workshoprondes aan, waarin allerlei thema’s aan de orde komen rondom de leerling van nu en de professional die zulke leerlingen nodig hebben.
- Hoe gaan we om met burgerschapsvorming en identiteit?
- Hoe bevorderen we de (academische) taalvaardigheid van leerlingen?
- En hoe moeten onderwijsprofessionals omgaan met digitalisering en negatieve effecten daarvan, zoals cyberpesten?
Dit zijn slechts een paar voorbeelden van de thema’s die aan de orde komen.
Tijdens de borrel is er gelegenheid om over deze onderwerpen door te praten met collega’s en met de sprekers van de dag. Nieuwsgierig? Meld je – samen met je collega’s – aan via de aanmeld knop onder dit bericht!
De kosten voor het congres bedragen 175 euro p.p., inclusief lunch en koffie/thee.
Beschrijving workshops
Ronde 1 (13.30-14.20 uur)
- Zo meertalig mogelijk, eentalig tenzij…? De omgang met taaldiversiteit in het voortgezet onderwijs
Kristel Doreleijers, promovendus Cultuurwetenschappen, Tilburg University & Meertens instituut
Jos Swanenberg, hoogleraar Diversiteit in Taal en Cultuur, Tilburg University & onderzoeker Meertens Instituut
Aandacht voor meertaligheid in het Nederlandse voortgezet onderwijs is geen vanzelfsprekendheid, terwijl de taaldiversiteit op scholen enorm is. In deze workshop laten we zien hoe meerdere talen in het onderwijs kunnen worden ingezet zonder te streven naar verwerving en bieden we concrete voorbeelden en handvatten voor de praktijk. Hoe kun je aandacht besteden aan meertaligheid in de vorm van reflectie? En wat is de rol van taaldiversiteit in identiteitsvorming? Door ook ‘binnentaalse’ meertaligheid aan bod te laten komen, variërend van dialect tot straattaal en de omgangstaal van leerlingen, treden we buiten de traditionele meertalige kaders. - Serious games: een serieuze didactiek?
Jan de Wit, universitair docent Communication and Cognition, Tilburg University
Renate van Keulen, docent Nederlands (Van Maerlantlyceum in Eindhoven) & promovendus Tilburg University
Digitale serious games zijn niet meer weg te denken uit het onderwijs. Waarom kiezen we steeds vaker voor serious gaming in de klas? Wat weten we precies over de effecten op motivatie en leeropbrengsten? Deze vragen behandelen we tijdens de workshop. Vervolgens richten we ons op de lespraktijk en bespreken we de mogelijkheden van serious gaming. Daarbij laten we zien dat er meer is dan alleen ‘goed/fout-vragen’ gecombineerd met beloningselementen. Serious games lenen zich ook voor complexere didactiek, waarbij leerlingen verschillende stappen doorlopen en open antwoorden moeten geven. Als praktisch voorbeeld presenteren we een digitale gamedidactiek waarmee leerlingen in stappen leren redeneren over literatuur. Tot slot gaan we in een interactief gedeelte met de deelnemers op zoek naar mogelijkheden voor serious gaming binnen hun eigen domein. - Het kind van nu is de mens van later
Primair en voortgezet onderwijs in gesprek over onderwijs voor 2036
Jeroen van Dorst, senioradviseur Onderwijs & Kwaliteit, Stichting Kom Leren Maastricht e.o.
Hoe ziet de wereld van 2036 eruit? Wat zijn dan de grote vraagstukken voor ons en onze kinderen? Wat betekent dit voor ons onderwijs? Aan de hand van data en onderzoek over de toekomst gaan we in gesprek over lesgeven in het hier-en-nu. In dialoog met elkaar verkennen we wat het voortgezet onderwijs nodig heeft, maar we kijken ook naar de keuzes die in het primair onderwijs (al) worden gemaakt. - Pesten vroeger en nu: een verschuiving van pesten op het schoolplein naar online pesten?
Sara Pabian, universitair docent Communication and Cognition, Tilburg University & Universiteit Antwerpen
Lucy Reijnen, vmbo-docent & ontwikkelaar pestpreventiemateriaal bij Kieresoe
De huidige generatie jongeren behoort tot een ‘netwerkgeneratie’: ze zijn 24/7 online en met elkaar verbonden. Jongeren kunnen zo hun sociale competenties oefenen en verder ontwikkelen, maar soms gaat het mis en worden jongeren geconfronteerd met onaangename of kwetsende boodschappen. Tijdens deze workshop kijken we zowel vanuit de wetenschap als de praktijk naar (online) pesten vandaag en komen de volgende thema’s aan bod: (1) Wanneer spreken we van (online) pesten en wat zijn veelvoorkomende vormen? (2) Wat kunnen we (preventief) doen? We wisselen graag met de deelnemers tips en tricks uit om (online) pesten aan te pakken. - Redeneren rondom big ideas
Sander Bax, universitair hoofddocent Cultuurgeschiedenis, Literatuurwetenschap en vakdidactiek Nederlands, Tilburg University
In internationaal onderzoek naar curriculumontwikkeling komen we steeds vaker de term ‘big ideas’ tegen. Die big ideas zouden versnippering in het aanbod tegen kunnen gaan en zouden het mogelijk maken om de relevantie van een vak beter met de buitenwereld te communiceren. Deze big ideas zijn voornamelijk voor de natuurwetenschappen relatief ver uitgewerkt, maar nog minder voor de zaakvakken, de kunstvakken en de talen. Een big idea is een ‘groot inzicht’ uit een (academisch) vakgebied dat verschillende kenniscomponenten, kleinere ideeën en concepten samenbrengt. Big ideas geven richting aan didactische interventies waarin kennis en vaardigheden gecombineerd worden ingezet om tot inzicht te komen. Een redeneerdidactiek, zoals historisch, taalkundig en literatuurhistorisch redeneren, is voor zo’n werkwijze onontbeerlijk. In deze workshop reflecteren we over de mogelijkheden voor het werken met big ideas bij de zaakvakken, de kunstvakken en de talen. - Begrenzen en uitnodigen
In dialoog met jongeren over maatschappelijke vraagstukken
Leon Meijs, trainer Dialoog Onder Druk, Stichting School & Veiligheid
Verschillende maatschappelijke vraagstukken, zoals een groeiende wij-zij-dynamiek, anti-overheidssentimenten en complotdenken, komen de school binnen en maken deel uit van het onderwijsproces. De school is, naast het gezin, de enige plek waar jongeren gedurende lange tijd gezien worden. Hoe voeren we de dialoog met jongeren over al die maatschappelijke vraagstukken en zorgen we voor tegenkracht en balans? Leon Meijs verkent met ons wat er mogelijk anders is aan de leerling van nu en wat dit vraagt van de rol van de docent. De workshop gebaseerd op de training Dialoog Onder Druk is praktisch; er worden vaardigheden gedemonstreerd die iedere docent graag in zijn gereedschapskist heeft.
Ronde 2 (14.30-15.20 uur)
- Controversiële kwesties: morele dilemma’s en waarden in het voortgezet onderwijs
Inge Sieben, universitair hoofddocent Sociologie, Tilburg University
Addy Tilli & Nancy Jochems, docenten Zorg & Welzijn, Munnikenheide College Etten-Leur; projectleiders Burgerschapsestafette OMO
Veel leraren in het voortgezet onderwijs worstelen met het in de klas bespreekbaar maken van controversiële kwesties die in de samenleving spelen, zoals migratie, het klimaat en homoseksualiteit. In deze workshop reiken we een aantal tools aan waarmee leraren aan de slag kunnen gaan. (1) www.burgerschapsestafette.com biedt inspiratiemateriaal van en door leraren in een database met morele dilemma’s die in de klas tot dialoog moeten leiden; (2) www.atlasofeuropeanvalues.eu nodigt leerlingen uit om op interactieve wijze te onderzoeken welke waarden (groepen) mensen in Europa hebben en hoe deze zich verhouden tot hun eigen waarden. Beide tools stimuleren burgerschap en identiteitsvorming bij leerlingen. - Waardecreatie door samenwerkende organisaties
Patrick Kenis, hoogleraar Public Governance, Tilburg University
Samenwerken met andere organisaties blijkt vaak veel moeilijker dan verwacht. Steeds vaker zien we echter uitdagingen waar samenwerken van organisaties essentieel is. Dat geldt bijvoorbeeld wanneer we als individuele organisatie niet meer aan verwachtingen kunnen voldoen, maatwerk steeds vaker aan de orde is of we te maken krijgen met complexe uitdagingen. Hoe kunnen we dan effectief en duurzaam samenwerken met andere organisaties en wat betekent dat voor de eigen organisatie? Deze vragen behandelen we samen in de workshop aan de hand van conceptuele kaders en casuïstiek. - Academische vaardigheden: de stap naar voren
Een leerlijn academische vaardigheden voor de dagelijkse onderwijspraktijk
Anneke Madern, docent biologie, STEAM & Big History; coördinator onderzoek, Sint Odulphuslyceum
Gepco de Jong, docent Nederlands Sint Odulphuslyceum; promovendus Universiteit Leiden & Tilburg University
Leerlingen van havo en vwo kunnen zich door een vroege kennismaking met academische vaardigheden voorbereiden op het onderwijs aan de hogeschool of universiteit. In deze workshop wordt uitgelegd hoe nagedacht kan worden over een leerlijn academische vaardigheden. Er gaat daarbij vooral aandacht uit naar wat zo’n leerlijn betekent om de academische vaardigheden van leerlingen te trainen. We staan stil bij de problematiek rondom het opzetten van een sterk profielwerkstuk en het ontwikkelen van bewust kritisch denken. Hierna gaan we in kleine groepjes aan de slag om bestaande leeractiviteiten in de leerlijn te plaatsen. - Een sociale robot in mijn les?
Mirjam de Haas, promovendus Cognitive Science and Artificial Intelligence, Tilburg University
Jan de Wit, universitair docent Communication and Cognition, Tilburg University
Kunstmatige Intelligentie wordt steeds belangrijker in de samenleving, en een manier om dit heel sprekend te maken voor leerlingen is het gebruik van een robot. Tijdens deze workshop krijg je hier eerst voorbeelden van te zien uit het onderzoek en de praktijk, en daarna ga je aan de slag met een lesontwerp voor een sociale robot in de klas. Samen met de workshopbegeleiders denk je na over hoe robots in de toekomst gebruikt kunnen worden bij jouw vak of bij het behandelen van grotere thema’s, zoals duurzaamheid. We sluiten de workshop af met een demonstratie. - Sporen uit het verleden: erfgoedwijsheid in de klas
Imke Donkers, medewerker educatie, Erfgoed Brabant
Rolf Vonk, medewerker educatie, Erfgoed Brabant
Wat is erfgoedwijsheid? En op welke manier kun je leerlingen erfgoedwijzer laten worden? Leerlingen die erfgoedwijs zijn, weten dat zij zélf een mening kunnen vormen over de betekenis die sporen uit het verleden hebben, en dat zij het gesprek daarover met anderen kunnen aangaan. In het kader van persoonsvorming van leerlingen is dit een waardevol element. In deze workshop gaan we aan de slag met de werkvorm ‘emotienetwerken’, een werkvorm die docenten uitrust om groepsgesprekken over erfgoed met leerlingen veilig te begeleiden, waarbij het kijken vanuit meerdere perspectieven gestimuleerd wordt.