Zetel der Wijsheid
Een van de eerste kunstwerken die de universiteit aankocht was een Madonna, in dit geval een Sedes sapientiae (Latijn voor Zetel der Wijsheid). Het toont Maria met het Christuskind op de knie. In dit geval heeft Maria in haar hand een wereldbol (als symbool van Gods heerschappij over de schepping), waarschijnlijk net als Christus – waarvan de rechterhand hier is verdwenen. Hij draagt in zijn linkerhand een boek, als teken van zijn leraarschap. Eenzelfde beeld vinden we in het logo van de Katholieke Universiteit van Leuven, waarvan Tilburg University een penning bezit.
Beelden als deze zijn een uitdrukking van de identiteit, die regelmatig ter discussie werd gesteld. Meerdere malen gingen er stemmen op om afstand te doen van die identiteit, voor het eerst in de jaren ’60. Ook in Nijmegen, waar de oudste katholieke universiteit van het land is gevestigd, speelt die discussie regelmatig op, voor het laatst in 2020 toen de bisschoppen de Radboud Universiteit het predicaat ‘katholiek’ ontnamen.
Maria als Zetel der Wijsheid, een beeld uit de 14e eeuw (afbeelding boven)
Tilburg University heeft vier Madonnabeelden in bezit. Madonna is een Italiaans begrip, een samentrekking van mia en donna - mijn vrouw. De term wordt in de beeldende kunst gebruikt voor een afbeelding van Maria, vaak met het kind op haar schoot. De andere drie Madonna’s maken duidelijk dat de betekenis en perceptie van dergelijke werken sterk aan verandering onderhevig is.
De sedes sapientiae in het logo van de Katholieke Universiteit Leuven (afbeelding boven)
Van 2009 tot in het voorjaar van 2022 hing in de hal van het University College een donker geschminkte Madonna, getiteld ‘the Black Widow’. In de ogen van kunstenaar Inez van Lamsweerde is het werk een uitdrukking van universeel lijden, transformerend, niet alleen voorbehouden aan de klassieke, blanke Madonna. Een aantal studenten daarentegen beschouwde het werk als een vorm van ‘blackface’. Sindsdien hangt het in een van de bestuursvleugels van het Cobbenhagengebouw.
Meer over Inez van Lamsweerde en Black Widow
In het Zwijsengebouw hangt, van de hand van Marc Mulders, een zogenoemde schuilmadonna. Wegens de kritiek die Mulders kreeg op zijn religieus geïnspireerde werk, koos hij ervoor om moeder en kind niet op de voorgrond te plaatsen, maar verdekt op te stellen, omringd door bloembladeren. De vierde madonna – een pieta; Maria met de gestorven Christus op schoot - bevindt zich in de hal van het Cobbenhagengebouw: een klassiek, bronzen beeld uit 1969 van de Duitse kunstenaar Bonifatius Stirnberg.
Meer over de historie en het academisch erfgoed
Het academisch erfgoed van Tilburg University is een zeer divers geheel van archieven, beeldmateriaal, collecties, apparaten, opgetekende verhalen et cetera die betrekking hebben op de geschiedenis van de universiteit.