Departement Filosofie

Departement Filosofie

Scholierensite Filosofie

Wat is filosofie?

Filosofen ontmaskeren graag schijnbare vanzelfsprekendheden. 'Is dat echt zo?', vragen ze telkens bij wat ze om zich heen zien. Ze stellen het fundament waarop ons leven en samenleven lijkt te rusten ter discussie en laten zien dat het vaak eerder een moeras is. En wie wil daar zijn huis nu bouwen? Mensen kunnen niet leven van brood alleen. Wanneer ze een dak boven hun hoofd en te eten hebben zullen ze er zich nog steeds over verwonderen dat de wereld er is en dat hij er is zoals hij is. Die verwondering kan overgaan. We raken of zijn gewend aan de wereld en ons leven en we neigen er dan toe veel voor zoete koek aan te nemen. We ervaren de mensen en de dingen dan als vanzelfsprekend en onproblematisch.

Zo is het voor velen bijvoorbeeld vanzelfsprekend dat er een wereld is en dat die kenbaar is;

  • dat mensen hoog boven dieren staan;
  • dat de democratie de meest rechtvaardige samenleving is;
  • dat euthanasie in bepaalde omstandigheden mag;
  • dat God bestaat, of juist niet;
  • dat de wetenschap zich kenmerkt door vooruitgang;
  • dat de mens een redelijk wezen is.

Verwondering heeft dan plaats gemaakt voor gewoontes, gangbare meningen, vanzelfsprekendheden. Filosofen echter nemen niets voor zoete koek aan!

Persoonlijke, existentiële dimensie

Ze accepteren niets zomaar omdat de kerk, de eigen traditionele cultuur, de mening van de meesten of zelfs de wetenschap het zegt. Integendeel, ze kijken kritisch en radicaal naar de wereld waarin we leven, onze morele intuïties, nationale grondwet, omgang met het milieu, de grenzen van wetenschappelijke methodes, metafysische kwesties. Op de achtergrond staat daarbij altijd die alomvattende vraag - wie we zijn, waarom, waartoe we leven, wat onze plaats is in een welhaast onmetelijk universum. Maar ook: wie ik ben, waarom, waartoe ik leef, waarvoor ik sta en wil, moet staan. Dat is de persoonlijke, existentiële dimensie. Filosoferen doet iedereen van ons wel eens, menigeen zelfs met een zekere originaliteit en diepgang, maar er is ook filosofie als een academische discipline.

Daarbij raak je grondig vertrouwd met en werk je vanuit:

  • de oeuvres van grote denkers uit de geschiedenis, van Aristoteles, Plotinus en Thomas van Aquino tot Leibniz, Kant en Wittgenstein;
  • de wijsgerige stromingen en scherpste filosofische geesten van dit moment;
  • methodische vakken en perspectieven zoals logica, argumentatieleer, conceptuele analyse.

Interesses en specialisaties

Afhankelijk van individuele interesses en specialisaties zie je dat filosofen zich daarbij in veel gevallen richten op een van de volgende gebieden waaraan ze inspiratie ontlenen en waarover ze nadenken:

  • samenleving, politiek, geschiedenis;
  • literatuur, poëzie, kunst;
  • natuurwetenschappen, techniek, informatica;
  • moraal, ethische kwesties;
  • theologie en religie

En het blijft niet bij reflectie alleen. Doorgaans dragen de filosofen zelf bij aan een of zelfs meerdere van deze gebieden. In Nederland vind je vakfilosofen in krantenredacties en journalistiek, het onderwijs op bijna alle niveaus, de geestelijke gezondheidzorg, het universitair onderzoek, parlement en regering, ministeries, het management van bedrijven en non-profit organisaties en vele andere contexten.

Ben je geïnteresseerd in een opleiding filosofie?

Dan kun je bij Tilburg University terecht voor een bachelor-, master- of lerarenopleiding in de filosofie. Filosofie studeren kan in Tilburg zowel in voltijd als deeltijd.